Wprowadzenie

Zarządzanie czasem pracy kierowców to jeden z najważniejszych elementów zgodności w europejskim transporcie drogowym. W Unii Europejskiej obowiązuje rozporządzenie (WE) nr 561/2006, które jasno określa maksymalne czasy jazdy, wymagane przerwy i odpoczynki. Dla przewoźników współpracujących z dużymi platformami logistycznymi – jak Amazon Relay – przestrzeganie tych przepisów to nie tylko obowiązek, ale również warunek utrzymania reputacji i dostępu do lukratywnych tras.

Poniżej przedstawiam praktyczny przewodnik, jak kierowcy i firmy transportowe mogą działać zgodnie z prawem, unikając kar, przestojów i utraty punktów w systemach oceny operacyjnej.

Najważniejsze zasady czasu pracy kierowców w Unii Europejskiej

Czas jazdy

• Maksymalny dzienny czas prowadzenia pojazdu wynosi 9 godzin.
• Dwa razy w tygodniu można go wydłużyć do 10 godzin.
• W ciągu tygodnia kierowca nie może przekroczyć 56 godzin jazdy.
• W okresie dwóch kolejnych tygodni łączny czas jazdy nie może przekroczyć 90 godzin.

Przerwy

• Po maksymalnie 4,5 godzinach jazdy kierowca musi zrobić przerwę trwającą co najmniej 45 minut, chyba że rozpoczyna okres odpoczynku.
• Przerwa może być podzielona na dwa odcinki – pierwszy co najmniej 15 minut, drugi co najmniej 30 minut.

Odpoczynek dzienny

• Standardowy odpoczynek dzienny to minimum 11 godzin.
• Można go skrócić do 9 godzin, ale nie częściej niż trzy razy między dwoma odpoczynkami tygodniowymi.
• Odpoczynek dzienny można podzielić na dwie części – pierwszą trwającą co najmniej 3 godziny i drugą co najmniej 9 godzin.

Odpoczynek tygodniowy

• Regularny odpoczynek tygodniowy trwa co najmniej 45 godzin.
• Może być skrócony do 24 godzin, ale nie częściej niż raz na dwa tygodnie.
• Skrócony odpoczynek należy zrekompensować równoważnym czasem odpoczynku w ciągu trzech kolejnych tygodni.
• Regularny tygodniowy odpoczynek nie może być spędzany w pojeździe – musi odbywać się w miejscu z odpowiednimi warunkami noclegowymi, a koszt ponosi pracodawca.

Dlaczego przestrzeganie przepisów o czasie pracy jest tak ważne

1. Bezpieczeństwo na drodze – zmęczenie kierowcy to jedna z głównych przyczyn wypadków w transporcie ciężarowym.
2. Unikanie kar – kontrole drogowe w UE (ITD, BAG, DVSA itp.) rygorystycznie sprawdzają zapisy tachografów, a naruszenia kończą się wysokimi mandatami.
3. Reputacja przewoźnika – operatorzy logistyczni oceniają firmy pod kątem punktualności, bezpieczeństwa i zgodności z prawem.
4. Dostęp do zleceń premium – platformy takie jak Amazon Relay preferują przewoźników z wysokim poziomem zgodności i niską liczbą naruszeń.

Jak zachować zgodność z przepisami UE

1. Używaj nowoczesnych tachografów

• Stosuj tachografy cyfrowe drugiej generacji (tzw. smart tachografy) zgodne z przepisami UE.
• Regularnie pobieraj dane z tachografu i kart kierowców.
• Upewnij się, że kierowcy potrafią prawidłowo oznaczać statusy pracy (jazda, odpoczynek, dyspozycyjność).

2. Planuj trasy z buforem czasowym

• Ustal harmonogramy z uwzględnieniem przerw i odpoczynków.
• Nie planuj tras na granicy limitów – nieprzewidziane zdarzenia (korki, awarie) mogą wymusić przekroczenie czasu jazdy.
• Stosuj zasadę “czas jazdy to nie czas pracy” – uwzględniaj czynności załadunkowe i administracyjne.

3. Rejestruj wyjątki i odstępstwa

• W uzasadnionych przypadkach kierowca może przekroczyć dozwolony czas jazdy o 1–2 godziny, np. aby dojechać do miejsca postoju.
• Takie odstępstwo należy dokładnie udokumentować w tachografie i uzasadnić pisemnie.
• Nie wolno jednak traktować tego jako reguły – każde przekroczenie musi mieć charakter wyjątkowy.

4. Szkol kierowców i kontroluj zapisy

• Regularne szkolenia pomagają kierowcom lepiej rozumieć przepisy i unikać błędów w rejestrowaniu czasu pracy.
• Wprowadź wewnętrzne kontrole zapisów tachografów, aby szybko wykrywać i korygować błędy.
• W przypadku stwierdzenia naruszeń – analizuj przyczyny i wprowadzaj korekty do planów tras.

5. Dokumentuj rekompensaty i odpoczynki

• Każdy skrócony odpoczynek tygodniowy musi być uzupełniony w terminie trzech tygodni.
• Dokumentuj każdy przypadek rekompensaty, aby w razie kontroli mieć dowód zgodności z przepisami.
• Stosuj system archiwizacji danych (minimum 12 miesięcy przechowywania).

Przykład w praktyce

Firma transportowa planuje trasę międzynarodową: Polska – Francja – Niemcy.
Całkowity czas jazdy wynosi 10 godzin. Aby zachować zgodność:

• kierowca może skorzystać z rozszerzonego limitu dziennego jazdy (do 10 godzin),
• musi odbyć przerwę minimum 45 minut po 4,5 godziny jazdy,
• w kolejnym dniu powinien skrócić jazdę do 9 godzin,
• odpoczynek tygodniowy zaplanować w miejscu z dostępem do noclegu poza pojazdem.

Takie planowanie pozwala uniknąć kar i utrzymać płynność operacyjną w pełnej zgodzie z przepisami UE.

Podsumowanie

Przestrzeganie przepisów o czasie pracy kierowców to nie tylko obowiązek prawny, ale także inwestycja w bezpieczeństwo, reputację i rentowność firmy.

Aby zapewnić pełną zgodność z przepisami Unii Europejskiej:

• stosuj nowoczesne tachografy,
• planuj trasy realistycznie,
• dokumentuj każde odstępstwo,
• edukuj kierowców i kontroluj dane regularnie.

Dzięki temu Twoja firma uniknie kosztownych kar, poprawi wyniki wydajności (Performance Score) i zwiększy szanse na długofalową współpracę z największymi platformami logistycznymi w Europie.