Wprowadzenie

Bezpieczeństwo, zgodność z przepisami i kondycja floty to fundamenty wiarygodności w transporcie drogowym. Duże platformy logistyczne, takie jak Amazon Relay, wykorzystują systemy oceny przewoźników, by określić ich rzetelność i poziom ryzyka.
Jednym z kluczowych narzędzi w tym zakresie – stosowanym pierwotnie w USA – jest CSA Score (Compliance, Safety, Accountability). W Unii Europejskiej jego odpowiednikiem są różne wskaźniki i kontrole realizowane przez Inspekcję Transportu Drogowego (ITD), BASt (Niemcy), Direction des Transports Routiers (Francja) czy inne instytucje nadzorcze.

Choć system CSA nie działa w Europie w identycznej formie, jego zasady mają ogromne znaczenie: przewoźnik, który dba o bezpieczeństwo i zgodność, ma lepszą reputację, mniej kontroli i większy dostęp do kontraktów.

Czym jest CSA Score?

CSA (Compliance, Safety, Accountability) to system oceny ryzyka przewoźników opracowany przez amerykańską agencję FMCSA. Ocenia on, jak firma przestrzega przepisów transportowych, jak dba o flotę, kierowców i bezpieczeństwo na drodze.

W Unii Europejskiej nie ma identycznego systemu punktowego, ale istnieją bardzo podobne elementy:

• kontrole drogowe ITD / BAG / DVSA (stan techniczny, czas pracy, tachografy),
• raporty bezpieczeństwa i incydentów (np. wypadki, naruszenia ADR),
• analiza zgodności z przepisami UE 561/2006 i 165/2014,
• ocena reputacji zawodowej przewoźnika (zgodnie z rozporządzeniem (WE) 1071/2009).

Te dane, podobnie jak w systemie CSA, mogą wpływać na reputację przewoźnika, jego status licencji i możliwość współpracy z dużymi operatorami.

Kategorie oceny bezpieczeństwa (odpowiedniki BASIC w UE)

Amerykański system CSA dzieli ryzyko przewoźników na siedem obszarów (BASICs). W Europie występują analogiczne kryteria kontroli:

1. Czas pracy kierowców (Hours of Service / HOS)

Odpowiednik w UE: Rozporządzenie 561/2006.
Zbyt długie godziny jazdy, brak odpoczynków i manipulacje tachografem to jedne z najczęstszych naruszeń wykrywanych przez ITD i BAG.

2. Styl jazdy i bezpieczeństwo (Unsafe Driving)

Kontrole prędkości, niebezpieczne manewry, niezachowanie odstępu czy używanie telefonu – wszystkie te czynniki wpływają na reputację przewoźnika.

3. Stan techniczny pojazdów (Vehicle Maintenance)

W Europie podlega kontroli podczas przeglądów technicznych, ważenia pojazdów i inspekcji drogowych. Usterki układu hamulcowego, świateł czy opon należą do najczęstszych powodów zatrzymań pojazdów.

4. Kierowcy i kwalifikacje (Driver Fitness)

Dotyczy badań lekarskich, psychologicznych, kwalifikacji zawodowych (kod 95), szkoleń ADR i praw jazdy.

5. Substancje i alkohol (Controlled Substances)

Europejskie przepisy wprowadzają zerową tolerancję dla alkoholu i narkotyków u kierowców zawodowych. Testy losowe i kontrole są obowiązkowe w wielu krajach UE.

6. Wypadki i incydenty (Crash Indicator)

Analizuje częstotliwość i powagę wypadków. W UE dane te wpływają m.in. na ocenę ryzyka firmy i możliwość przedłużenia licencji.

7. Materiały niebezpieczne (Hazardous Materials)

Dotyczy firm przewożących ładunki ADR – błędy przy etykietowaniu, zabezpieczeniu lub dokumentacji mogą prowadzić do wysokich kar i utraty reputacji.

Dlaczego ocena bezpieczeństwa jest kluczowa dla przewoźnika?

• Wpływa na licencję transportową – zbyt wiele naruszeń może skutkować utratą dobrej reputacji i cofnięciem licencji (art. 6 rozporządzenia (WE) 1071/2009).
• Decyduje o współpracy z partnerami – platformy takie jak Amazon Relay czy DHL Freight korzystają z własnych systemów punktowych, które odzwierciedlają poziom zgodności z przepisami.
• Ogranicza ryzyko kontroli – firmy o dobrej reputacji są rzadziej kontrolowane i mają priorytetowy status w systemach drogowych (np. IRU / TACHOnet).
• Podnosi wartość biznesową firmy – dobra historia bezpieczeństwa zwiększa szanse na nowe kontrakty i współpracę międzynarodową.

Najczęstsze błędy obniżające ocenę bezpieczeństwa

1. Przekroczenia czasu pracy kierowców i brak odpoczynków.
2. Nieprawidłowa obsługa tachografu lub manipulacje danych.
3. Brak konserwacji pojazdu lub naprawy po przeglądach ITD/BAG.
4. Brak dokumentów kierowcy (kwalifikacja wstępna, szkolenie okresowe).
5. Nieprzestrzeganie zasad przewozu ADR.
6. Wypadki i kolizje z winy kierowcy.
7. Brak rejestru szkoleń lub polityki bezpieczeństwa w firmie.

Jak poprawić wynik bezpieczeństwa – praktyczne kroki

1. Wprowadź wewnętrzny system monitorowania floty

Telematyka, GPS, czujniki stylu jazdy – pomagają wykrywać ryzykowne zachowania kierowców zanim doprowadzą do kontroli lub wypadku.

2. Prowadź regularne szkolenia kierowców

Szkolenia z eco-drivingu, obsługi tachografów, ADR, reagowania w sytuacjach awaryjnych. Każde szkolenie dokumentuj.

3. Zapewnij planowe przeglądy i audyty techniczne

Zarządzaj harmonogramem przeglądów i reaguj na drobne usterki, zanim staną się przyczyną naruszeń.

4. Dokumentuj zgodność

Przechowuj dowody przeglądów, raporty z ITD/BAG, rejestry czasu pracy – mogą być wymagane przy kontroli lub audycie Amazon Relay.

5. Analizuj incydenty i ucz się na błędach

Każde naruszenie lub wypadek powinien kończyć się analizą przyczyn i wdrożeniem działań naprawczych.

6. Wprowadź wewnętrzną politykę bezpieczeństwa

Zdefiniuj jasne procedury dla kierowców – alkohol, prędkość, odpoczynki, raportowanie usterek, kontakt z dyspozytorem.

7. Monitoruj reputację firmy

Regularnie sprawdzaj, czy firma widnieje w publicznych rejestrach naruszeń, np. europejskich bazach IRU i ERRU.

Jak Amazon Relay ocenia przewoźników w Europie

Amazon Relay w krajach UE (Niemcy, Francja, Polska, Włochy, Hiszpania) nie stosuje dosłownie amerykańskiego CSA, lecz korzysta z podobnych kryteriów:

• terminowość zleceń (On-Time Performance),
• bezproblemowość operacji (Disruption-Free Rate),
• zgodność z zasadami bezpieczeństwa i dokumentacją floty,
• brak incydentów drogowych i naruszeń.

Dzięki temu system w praktyce odwzorowuje logikę CSA Score — premiując przewoźników z niskim poziomem ryzyka.

Podsumowanie

Wynik bezpieczeństwa (CSA Score lub jego europejskie odpowiedniki) to nie tylko wskaźnik, ale narzędzie zarządzania reputacją przewoźnika.
Im mniej naruszeń, tym lepsza pozycja firmy – zarówno wobec organów kontrolnych, jak i partnerów biznesowych.

W warunkach UE kluczem jest:

• przestrzeganie przepisów o czasie pracy kierowców,
• utrzymanie floty w nienagannym stanie,
• szkolenie i certyfikacja personelu,
• szybka reakcja na każde naruszenie.

Dobre wyniki bezpieczeństwa to nie tylko wymóg – to przewaga konkurencyjna na coraz bardziej wymagającym europejskim rynku transportowym.